جشن نوروزبل گیلک ها، جشن شروع سال نوی گیلانی - تور تایلند ارزان

جشن سال نوی گیلانیان، کهن ترین سال شمار ایرانی محسوب می شود و ریشه در فرهنگ، سنت و باور کهن مردم این خطه دارد. اگر به جشن های بومی اقوام علاقه مند هستید، برای آشنایی بیشتر با نوروزبل گیلانی، با مجله گردشگری خبرنگاران همراه باشید.

کلمه نوروزبل یعنی چه؟

نوروزبَل از ترکیب دو واژه نوروز و بل ساخته شده است. نوروز به معنای شروع سال نو و بل به معنای شعله آتش است.

قدمت جشن نوروزبل از چه زمانی است؟

برخی قدمت جشن نوروزبل را به اسطوره فریدون و ضحاک مرتبط می دانند و برخی دیگر این جشن را، جشن برداشت محصول و زمان پرداخت خراج به حکومت (آیین خراجی) می نامند.

آیین های جشن نوروزبل چیست؟

برنامه های جشن نوروزبل پر از رنگ، عطر و صداهای دلنشین است. کنسرت های موسیقی سنتی، آوازخوانی شبانی، نمایش های آیینی جدال نور و ظلمت، پایکوبی های بومی و بعلاوه بازی ها و آیین های سنتی گیلان مثل: لافندبازی (طناب بازی)، عروس گولی، کشتی گیله مردی و مانند آن میان شور تشویقِ شرکت نمایندگان، این جشن را لبریز از شادمانی و تازگی می نماید.

نگاهی به تاریخچه نوروزبل

نوروزبَل از ترکیب دو واژه نوروز و بل ساخته شده است. نوروز به معنای شروع سال نو و بل به معنای شعله آتش است. برخی قدمت جشن نوروزبل را به اسطوره فریدون و ضحاک مرتبط می دانند و برخی دیگر این جشن را، جشن برداشت محصول و زمان پرداخت خراج به حکومت (آیین خراجی) می نامند.

آیین خراجی در گذشته به این مفهوم بود که گالشان، گندم خود را درو نموده، محصولات خود را به بازار برده و از دام های خود محصولات لبنی را به دست آورده اند. حال با توانایی پرداخت باج و خراج به وسیله فروش محصول، به زندگی خود سامان داده اند.

از همین رو سال نوی خود را هم در این زمان برگزار می کردند. بنابراین این مبدا، بر پایه مناسبات فراوری و نوع معیشت مردم این خطه، شکل گرفته است.

سابقه جشن نوروزبل در گیلان به صدها سال پیش برمی شود و زمان برگزاری آن، در نیمه اَمرداد (13 الی17 اَمرداد) است. نوروزبل در عصر آخرین شب سال از تقویم دیلمی، یعنی آخرین روز اسپندارما و شب اولین روز سال یعنی نوروز ما برگزار می شود.

ماه های سال دیلمی: نوروز ما، کورچ ما، اریه ما، تیرما، موردال ما، شریرما، امیرما، آول ما، سیا ما، دیا ما، ورفنه ما و اسپندارما نام دارند.

آیین های جشن نوروزبل

نوروزبل مثل نوروز ایرانیان، با خانه تکانی، پخت شیرینی، دید و بازدید، دیده بوسی و شور و شادی همراه است. تمیز کردن خانه ها، پوشیدن لباس های نو، پخت انواع نان های محلی و شیرینی های سنتی و ملاقات و احترام بزرگان قوم از رسوم قدیمی این جشن است که تقریبا تا امروز ادامه دارد.

جشن نوروزبل یا شروع سال نوی دیلمی، چند سالی است به شکل نمادین در کوه های دیلمان و املش با حضور وسیعی از گیلانیان و گردشگران برپا می شود. این جشن از سال 1385 تا به امروز، در ارتفاعات دیلمان و یا املش، در قالب جشنی بزرگ، هرساله پررونق تر از سال پیش برگزار می شود.

در این روز، گیلانیان از سرتاسر استان و حتی از شهرهای دیگر و گاه از کشورهای دیگر همراه گردشگرانِ علاقه مند به جشن های آیینی، در مکان جشن، دور هم جمع می شوند تا سال نوی گیلانی را با شادی و شگون جشن بگیرند. جشن نوروزبل، معمولا در منطقه ای وسیع و مرتفع برگزار می شود.

روستای برگزارنماینده جشن نوروزبل از چند روز قبل از اجرای مراسم، لبریز از شادی، شور و هیجان است. مردم روستا در تب وتاب برگزاری جشن سال نو، خود را برای ورود گردشگران و مراسم نوروزبل آماده می نمایند.

بسیاری از شرکت نمایندگان این آیین، چند روز قبل از جشن به آن جا می آیند و در خانه های بومی روستا، اقامت می نمایند تا ضمن لذت از فضای طبیعی و بکر و خنکای ییلاق، در جشن سال نوی گیلانی ها هم حضور داشته باشند.

در روز جشن، زنان و دختران با لباس های محلیِ زیبا و رنگارنگ در غرفه ها، به فروش خوراکی های محلی، صنایع دستی و بافته های پشمی و مانند آن مشغول هستند و با روی خوش به گردشگران خوش آمد گفته و شیرینی و شکلات تعارف می نمایند.

نوای ساز و نقاره نوازندگان محلی، صدای خوش خوانندگان گیلانی با عطر نان ها و شیرینی های سنتی در همهمه شادی و خنده گیلانیان و گردشگران، موجی از شور و هیجان سال نو را به هر گردشگری هدیه می دهد.

برنامه های جشن نوروزبل پر از رنگ، عطر و صداهای دلنشین است. کنسرت های موسیقی سنتی، آوازخوانی شبانی، نمایش های آیینی جدال نور و ظلمت، پایکوبی های بومی و بعلاوه بازی ها و آیین های سنتی گیلان مثل: لافندبازی (طناب بازی)، عروس گولی، کشتی گیله مردی و مانند آن میان شور تشویقِ شرکت نمایندگان، این جشن را لبریز از شادمانی و تازگی می نماید.

آتش فروزان نوروزبل

در شروعین ساعات شب، همه شرکت نمایندگان جشن، دور آتش نوروزی گرد می آیند، تا پیوند خود را با طبیعت محکم نمایند. گیلک ها بر این باور هستند که آتش، کاهش دهنده سوز برف و سرماست.

بنابراین هنگام غروب خورشید، هیزم های آغشته به نفت را شعله ور می نمایند و دورتادور آتش با آواز و شادی به پیشواز سال نو می روند، با هم روبوسی نموده و سال نو را شادباش می گویند.

در گذشته، روشن کردن آتش به وسیله سَرگالش (بزرگ قوم)، در مرتفع ترین قله کوه، برای اعلام سال تازه انجام می گرفت تا شروع فصل کوچ و راهنمایی دام ها به پایین کوه را به دامداران اطلاع دهد.

براساس رسم سابق، شرکت نمایندگان جشن، بر فراز بلندترین نقطه رفته و کوپه های آتش را (به تعداد فرد: یک، سه، پنج، هفت) برپا می­نمایند. در این جشن، چند مرد با کلاه و شولای گالشی (لباس بومی کوه نشینان گیلان) اطراف آتش می چرخند و با نوازنده های محلی و مردم سرود سال نو را در ستایش آتش و طلب خیر، نیکی و برکت به صورت جمعی می خوانند:

گروم گروم گروم بل (آتشی که با هیبت می سوزی)/ نوروز ما و نوروز بل (ماه نوروز و شعله بلند آتش)

نو سال ببی، سال سو (ای سال نو، روشنایی باشی)/ نو بدی خونه واشو (فراوانی ببخشی به خانه هایمان)

نوزا و بود و وابو (مانند گیاهان نورسته نعمت ببخشی)/ امئه روزی ئره واشو (برای رزق و روزی ما بارآور شوی)

مردم کوهستان بر این اعتقاد هستند که اگر دود آتش جشن نوروزبل به طرف کوهستان های جنوب (ییلاق) برود، زمستان خوبی در جلگه (قشلاق) خواهند داشت و اگر به طرف جلگه متمایل شود، زمستانی سخت و پربرفی در انتظارشان است.

از آن جا که آتش جزو عناصر چهارگانه طبیعت و عنصری مقدس است، گالشان، لباس های کهنه خود را به نیت پاکی و طلب خیر و نیکی در آتش می سوزانند و خود را برای سالی تازه و پربرکت آماده می نمایند.

در خاتمه مراسم جشن نوروزبل و پس از مراسم آتش افروزی، مردم با دست های پُر، عکس های خاطره انگیز و دلی مالامال از شادیِ شروع سال نوی گیلانی، به شهر خود باز می گردند. نوروزبَل 1593 دیلمی مبارک.

آیا تا به حال تجربه حضور در جشن نوروزبل را در گیلان داشته اید؟ تجربیات و حس و حال حضورتان را در این جشن در بخش دیدگاه های این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.