پوشش ضد حریق چیست؟ انواع، کاربردها و مزایا و معایب هر کدام - تور تایلند ارزان

به مانند دیگر مصالح ساختمانی، انواع مختلفی از پوشش های ضد حریق داریم که از جهاتی با هم تفاوت هایی دارند ولی وجه شباهت آن ها مقاومت بالای آن ها در برابر آتش مستقیم است. در این مقاله ویکی ساختمون مروری خواهیم داشت بر پوشش های ضد حریق و آن را از نظر کارکرد، کاربردها، انواع و مزایا مورد آنالیز قرار خواهیم داد.

بازار های پوشش های ضد حریق

پوشش های ضد حریق را می توان در حوزه های مختلف و مقیاس های کوچک و عظیم به کار گرفت. از مهم ترین حوزه های کاربرد پوشش های ضد حریق می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• ساختمان های تجاری
• ساختمان های مسکونی
• ساختمان های صنعتی
• سازه های دریایی مانند کشتی ها
• آئرودینامیک ها
• سقف و دیوار بتنی تونل ها
• معدن کاری های سطحی و زیرزمینی

کاربرد های پوشش های ضد حریق

نحوه استفاده از این پوشش های ضد حریق بسته به نوعی که مورد استفاده قرار می گیرند دارد. با این حال، مهم ترین کاربرد های این پوشش ها در حوزه هایی که در بالا به آن ها اشاره شد را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• سازه های فولادی، برای حفاظت از آن ها در برابر درجه حرارت های بحرانی برابر با 540 درجه سانتی گراد
• مدار های الکتریکی، به منظور حفاظت از آن ها در برابر درجه حرارت های بحرانی برابر با 140 درجه سانتی گراد
• محفظه های مواد نفتی به منظور جلوگیری از انفجار های احتمالی ناشی از سیال در حال جوشش
• خطوط لوله ای در پالایشگاه های نفتی و کارخانه های شیمیایی
• آسترکشی و پوشاندن بتن ها در تونل ها
• جلوگیری از انتشار آتش سوزی به ویژه در سازه های ساخته شده از مواد اشتعال پذیر مانند چوب به وسیله استفاده از درز های ضد حریق و جدا کردن بخش های مختلف سازه از یکدیگر. این درز ها و مفصل ها در فضا های داخلی نصب می شوند.
• ساخت دیوار آتش یا فایروال (Firewall) که منظور تبدیل یک ساختمان به بخش های کوچک تر مورد استفاده قرار می گیرد تا بتوان انتشار آتش از یک بخش به بخش دیگر را به تأخیر انداخت و یا حتی متوقف ساخت.

انواع پوشش های ضد حریق

به طور کلی، بر اساس ترکیب مواد سازنده، نحوه اجرا و همچنین عملکرد، از پوشش ضد حریق موجود در بازار می توان به پوشش ضد حریق سیمانی، پوشش ضد حریق متورم شونده، بتن متراکم و سنگین، صفحات ضد حریق و سیستم های ضد حریق منعطف اشاره نمود. در این مطلب قصد داریم که دو مورد اول یعنی پوشش های ضد حریق سیمانی و متورم شونده که استفاده از آن ها بسیار رایج شده است را آنالیز کنیم.

پوشش سیمانی

شاید اسم این پوشش با توجه به عبارت سیمان موجود در آن کمی گمراه نماینده باشد ولی وجود این عبارت در اسم این پوشش هیچ ربطی به سیمانی معمولی ندارد و به نحوه اجرای آن بر می گردد. این پوشش ها که دارای پایه ژیپس یا همان گچ هستند شباهت زیادی به پلاستر دارند. این پوشش ها بعد از خشک شدن ظاهری شبیه به گچ کاری سفید رنگ دارند. ضد حریق های سیمانی به صورت اسپری روی سطح سازه مورد نظر اعمال می شوند.

این نوع پوشش ها به طور معمول در انواع تیر ها اعمال می شوند تا از آن ها در برابر درجه حرارت های بالاتر از 540 درجه سانتی گراد محافظت نمایند. ناگفته نماند که فولاد در درجه حرارت های بالاتر از این مقدار مقاومت خود را از دست می دهد و دچار خمش می گردد. از این پوشش همچنین به منظور محافظت از انواع مختلف سازه های بتنی در مقابل آتش سوزی های شدید استفاده می گردد. سازه های بتنی برای حفظ استحکام خود در مقابل آتش سوزی ها به عایق کاری شدیدتری در مقابل آتش احتیاج دارند.

پوشش متورم شونده

پوشش های متورم شونده که گاهی هم رنگ های ضد حریق نامیده می شوند در هنگام تماس با حرارت های بالا منبسط شده و حالتی نیم سوخته به خود می گیرند و یک لایه مقاوم در برابر آتش را شکل می دهند. این پوشش ها به طور عمده متشکل از سیلیکات سدیم هستند. ضخیم شدن، حباب زایی و حالت نیم سوز و زغال مانند این پوشش های ضد حریق موجب فراهم سازی یک عایق بسیار خوب در مقابل حرارت های بالا می گردد.

نحوه اجرای این نوع از پوشش های ضد حریق این گونه است که به صورت اسپری یا با استفاده از قلم مو روی سطوح مورد نظر اعمال می گردد. اگرچه این نوع از پوشش با پوشش های ضد حریق سیمانی مشترکات زیادی دارند اما از آن بیشتر در عایق کاری سازه های فلزی مانند لوله کشی ها و تانکر ها استفاده می گردد. استفاده از پوشش های متورم شونده همراه با پوشش های سیمانی گزینه بسیار مناسبی است و عایق حداکثری در مقابل حرارت های بالا را به دست می دهد.

پوشش های ضد حریق در سازه های فولادی

پوشش های ضد حریق به منظور حفاظت از سازه های فولادی طراحی شده اند. نقطه شکست فولاد به طور کلی برابر با 537 درجه سانتی گراد (1000 درجه فارنهایت) در نظر گرفته شده است. در این نقطه، فولاد تقریباً بیش از 50 درصد از استحکام ساختاری خود را از دست می دهد.

از این رو هدف از اجرای انواع پوشش های ضد حریق جلوگیری از رسیدن سازه های فولادی به این میزان حرارت است. پوشش های ضد حریق به کار گرفته در سازه های فولادی باید از مقاومت لازم در برابر فعالیت های روزمره برخوردار باشند زیرا که سازه های فولادی به طور عمده تحت تأثیر بار های و ترافیک های زیادی قرار می گیرند. علاوه بر این ها می توان به تماس سازه فولادی با انواع مواد روغنی و شیمیایی در کارخانه ها و پالایشگاه ها هم اشاره نمود.

پوشش های ضد حریق به کار رفته در سازه های فولادی می توانند که اقدام مناسبی برای محافظت در برابر خوردگی و فرسایش نیز باشند. پوشش های ضد حریق سیمانی هنگامی که به طور مستقیم روی سطح فولاد به کار گرفته شوند می توانند که برقراری اسیدیته های بالا اثر پذیری و واکنش پذیری سطح آن را غیرفعال نمایند.

با این همه تجربه نشان داده است که این غیر واکنش پذیری سازی پوشش های ضد حریق سیمانی گاهی اوقات کارایی لازمه را ندارند. خوردگی زیر این پوشش ها از جمله پدیده های رایج است. پوشش های متورم شونده مقاومت بهتری در برابر خوردگی دارند که دلیل آن هم تراوایی پایین تر آن ها است.

پوشش ضد حریق سیمانی یا متورم شونده؟

پوشش های سیمانی سبک وزن شباهت زیادی با بتن های استفاده شده به منظور عایق کاری تأسیسات صنعتی داشته اند که تا اواسط قرن بیستم مورد استفاده قرار می گرفته اند. پوشش های سیمانی هم ارزان هستند و هم مقاومت خوبی حتی در برابر درجه حرارت های بالا دارند. با وجود کم هزینه بودن این پوشش ها، از آنجایی که ابن ها باید در چند لایه به کار گرفته شوند تا از کارایی 100 درصدی آن ها اطمینان حاصل کرد پس به نیروی کار زیادی احتیاج پیدا خواهند کرد و همین مسئله هزینه نهایی را بالا خواهد برد. این پوشش ها مناسب محیط های خشک و ثابت هستند که در آن ها سطح مورد نظر تحت تأثیر لرزش یا ضربه قرار نخواهد گرفت.

از پوشش های ضد حریق سیمانی نباید در محیط های مربوط استفاده کرد؛ زیرا این پوشش ها دارای یک فضا میان سطح و ماده هستند و همین موضوع بستر بسیار مناسبی برای رطوبت و خوردگی های ناشی از آن فراهم می نماید.

پوشش های ضد حریق متورم شونده عملکرد متفاوت تری دارند و بر خلاف پوشش های سیمانی که یک لایه محافظ ضخیم را شکل می دهند این پوشش های متورم شوند در روبرو با حرارت یک لایه زغالی یا نیم سوز را ایجاد می نمایند. این پوشش با گذشت زمان رشد می نماید و با افزایش حجم و کاهش چگالی می توانند که حرارت دهی به فولاد را آهسته نمایند یا به تأخیر بیندازند.

اجرای پوشش های متورم شونده نسبت به پوشش سیمانی به مراتب ساده تر است. برای محیط های خشک و مرطوب مناسب است. برای افزایش استحکام و مقاومت سازه در برابر آتش می توان که از چند لایه استفاده کرد که تعداد آن ها از قبل با توجه به معیار ها و استاندار هایی خاص تعیین می گردد.

سخن آخر

گزینه های زیادی برای ضد حریق کردن سازه ها با جنس های مختلف از چوب گرفته تا فولاد وجود دارد که هر کدام از آن بسته به ویژگی های خود دارای یک سری مزایا و معایب هستند. پوشش های ضد حریق سیمانی و متورم شونده دو نوع از پوشش های نوینی هستند که استفاده از آن ها در سال های اخیر بسیار گسترده شده است. پوشش های سیمانی بسیار مناسب سازه های فولادی به ویژه در مناطق خشک هستند و پوشش های متورم شونده نیز را می توان در هر شرایطی به کار گرفت. هزینه اعمال پوشش های متورم شونده بیشتر از پوشش های سیمانی است اما با این همه عایق کاری بهتری را برای مصالح مختلف از چوب گرفته تا فولاد در شرایط آب و هوایی متفاوت به دست می دهد.